Yıl 2003… Nakkaştepe’deki Koç Holdingbinasında Genel Kurul toplantısı yapılıyor. Toplantı önemli. Çünkü Ankara Çengelhan’da küçük bir bakkal dükanından doğan Koç Grubu’nda yeni bir bayrak değişimi var.

1984’te yönetim kurulu başkanı olan Rahmi Koç, görevini büyük oğlu Mustafa Koç’a devrediyor. Türkiye’nin cumhuriyet ve sanayi tarihinin bir izdüşümünü yansıtan Koç Grubu’nda yeni bir dönem başlıyor. Rahmi Koç gözleri dolu, sesi titreyerek, “Zamanı geldiğinde çekilmesini bilmenin fazilet olduğunu” söylüyor.

KRİZDE GELDİ

Türkiye’nin yaşadığı en sert kriz yılları. Ekonomi çevrelerinde üçüncü kuşağa geçen Koç Grubu için seslendirilmese de kuşkular var.

Ancak aradan geçen 13 yıl o kuşkuları boşa çıkarıyor. Ve Mustafa Vehbi Koç, 1984’teTofaş Oto’da satış elemanı olarak başladığı Koç Grubu’nu bugün Türkiye’nin açık ara en büyük grubu olarak bırakıyor.

Koç Grubu’na bir Koç daha ekleyerek başarısını ispatlayan ve hiç beklenmedik anda yaşama veda eden Mustafa Koç, 1960 yılında dedesi Vehbi Koç’un İstanbul’a taşındığında aldığı Şişli’deki Çankaya Apartmanı’nda doğuyor. Çocukluğu da dedesinin bugün hayata ilişkin değerlerini oluşturan kurallarını içselleştirerek şekilleniyor.

ÇALIŞMA HAYATINA TOFAŞ’TA MÜŞAVİR OLARAK BAŞLIYOR

Liseyi İsviçre’de Lyceum Alpnium Zuoz’da yatılı okuyor… ABD’de George Washington Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun olduktan sonra da Türkiye’ye dönüyor.
Türkiye’nin en büyük ve ilk holdingini sıfırdan vareden Vehbi Koç’un gözetiminde babasıRahmi Koç’un Yönetim Kurulu Başkanlığı’nda çalışma hayatına Tofaş’ta müşavir olarak başlıyor.

Türkiye’nin ihracatta büyük bir atılım yaptığı, o güne kadar montaj sanayii ile büyüyen Koç Grubu’nun büyük bir dönüşümün eşiğinde olduğu 1980’li yıllarda dönemin en büyükihracat şirketlerinden Ram Dış Ticaret’te satış müdürlüğü görevi ikinci işi oluyor.

BAŞARISININ SIRRI

“PATRON OĞLU OLMASIN”

Genel müdür yardımcılığı görevine geldiği günlerde dedesi Vehbi Koç’un babası Rahmi Koç’a yazdığı bir mektup bugünkü yönetim başarısının da sırrını açıklıyor. Dede Koç anılarında yer alan mektubunda oğlu Rahmi’yi şöyle uyarıyor:

“Mustafa Ram’da çalışıyor. Ömer’i Alpay Bağrıaçık Bey’in yanına vermişsin. Ali’yi de RAMERİKA’ya verdin. Bu çocukların iyi yetişmeleri şart. Fakat onlara ‘Rahmi Koç’un oğlu’ muamelesi yapıldığını görüyorum ve çok üzülüyorum. İstedikleri yere, diledikleri seyahati yapabiliyorlar. Kimse sesini çıkaramıyor. Müdürlerine özel olarak mektup yazman lazım. Mesela Mustafa için, ‘-Oğlum Mustafa Koç şirketinizde çalışıyor. İyi yetişmesi için Mustafa’nın diğer memurlar gibi işe muntazam gelmesi-gitmesi ve verilen vazifeyi hakkıyla yapması lazım. Kendilerine hiçbir şekilde Rahmi Koç’un oğlu muamelesi yapılmaması icap eder. Mustafa hakkında her 3 ayda bir bana gizli olarak bilgi vermenizi rica edeceğim.’

Bu uyarılar eşliğinde Koç Holding’e 1992’de geçiyor Mustafa Koç. Holding’te adım adım yükseliyor.

Ekonomi gazeteciliğinin de yeni yeni canlandığı yıllarda tanıyoruz Mustafa Koç’u.
Türkiye siyasette yine sıkıntılar yaşıyor. Çoğunluğu TÜSİAD şirketlerinde ikinci kuşağı oluşturan ve farklı bir profil çizen iş adamları Cem Boyner, Güler Sabancı, Halis Komili, Sedat Aloğlu ile yakın kuşaktan Koç.

1987’de üye olduğu TÜSİAD’ın en aktif üyeleri olan arkadaşları gibi toplumsal olaylara duyarlı bir iş adamı oluyor.

2005-2010 arası Yüksek İstişare Konseyi Başkanlığı yapıyor. Bu dönem ekonomi vesiyaset konusunda doğru bildiklerini tepkilere aldırmadan sözlerini sakınmadan söylüyor.

Kalkınmanın sadece ekonomiyle olmadığını savunan dedesinin kurduğu Vehbi Koç Vakfıve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı, Türkiye Eğitim Vakfı gibi kurumları yeni projelerin merkezi yapıyor. Meslek Lisesi Memleket Meselesi, gibi sosyal sorumluluk projelerine önem veriyor.

Bu dönem ise kadın sorunlarına odaklanıyor. Birleşmiş Milletlerle birlikte başlattığı HeforShe projesi talihsiz bir anıya da sahip artık. Koç dün Davos’a gidecek ve yapılacak toplantıda bu projede neler yaptıklarını ve Türkiye’nin kadın sorunlarına yönelik görüşlerini de anlatacaktı.

MÜTEVAZI, RENKLİ

Mustafa Koç, Genç Başkanlar Organizasyonu’nda, JP Morgan Uluslararası Konseyi’nde, Rolls-Royce Uluslararası Danışma Kurulu’nda ve Council on Foreign Affairs Uluslararası Konseyi’nde yer aldı. Koç, 2005’te İtalya Hükümeti’nin Cavaliere D’Industria nişanı ile ödüllendirilmişti.

1992’de evlendiği eşi Caroline Koç İzmir’in levanten ailelerinden Hervy Giraud’un kızıydı.
Spor sevgisi ise dedesi Vehbi Koç’tan kalan bir mirastı. Koç, golf, binicilik, havacılık ve dalışa meraklı idi.

Fenerbahçe Spor Kulübü kongre üyesi olan Koç, İstanbul Golf Kulübü’nün başkanlığını yürüttü. Aynı zamanda kardeşi Ali Koç gibi Fenerbahçeli’ydi. Onun kadar fanatik olmasa da Fenerbahçe Spor Kulubü’nün kongre üyesiydi. Vahşi hayatta çektiği fotoğraflarını sergi bile yapmıştı.

Rahmi Koç, sohbetlerimizde üç oğlunun da farklı karakterlerde olduğunu ama üçünün de birbirine çok bağlı ve birbirlerini çok sevdiklerini söylemişti. Gerçekten iş dünyasının renkli ve farklı üç kardeşiydi Koçlar.

Mustafa Koç, özel hayatında keyifli, bayi ziyaretlerinin katkısıyla insanı ilişkileri kuvvetli, rakibiyle bile olsa dostlukları sağlam bir iş adamıydı. Mustafa Koç mütevazı kişiliği ve vizyonerliğiyle Türkiye için büyük kayıp olacak!

KOÇ’A BİR KOÇ DAHA KATTI

Türkiye’nin tarihinin en derin krizinin yaşandığı 2003 yılında Holding’in başına geçen Koç’un başarısının ardında neler yatıyordu?

Koç göreve geldiğinde önce grubun odaklanacağı sektörleri belirleyerek işe başladı. Grubu sıçratan iki büyük satın alma gerçekleştirdi.

2005’te 1.2 milyar Euro’ya Yapı Kredi Bankası’nın yüzde 57,4 hissesine, 2006’da 4 milyar 140 milyon dolara Tüpraş’ın yüzde 51 hissesine sahip oldu.

Sadece satın almalarla değil şirket satışlarıyla da ezberleri bozdu. 2006’dan itibaren Koç Grubu çıkacak söylentileri dikkate almadan ilgi duymadıkları şirketleri elden çıkardı.
“İzocam, Döktaş, Demirdöküm ve sürpriz olarak Migros. 2008’de Migros’un yüzde 50,8’i 1.9 milyar TL’ye BC Partners’a satıldı.

Bugün İngiltere’nin, Rusya’nın en bilinen markaları arasında Beko’nun olması, yurtdışında 15 fabrikada üretim Mustafa Koç dönemindeki değişimin eseri oldu.

Mustafa Koç’un 13 yıllık yönetiminde grubun aktif büyüklüğü göreve geldiğinde 13.1 milyar TL’den 2015 üçüncü çeyrek rakamlarına göre 73.4 milyar TL’ye çıktı. Gelirler 12.8 milyar TL’den 51.1 milyar lirayı aştı.

KOÇ GRUBU’NUN GELECEĞİ NE OLUR?

122 şirkete sahip Koç Grubu’nun geleceği ne olur? Bu sorunun yanıtını da Rahmi Koç’la yaptığımız sohbet ipuçlarını veriyor:

“Koç Grubunun başarısı mucize değil. Akıllı çalışma, planlı çalışma, yaptığına inanma, dürüst olma. Koç’ta kurulmuş bir düzen var. Kurumsal bir yapı var , gayet kıymetli elemanlar var. ”

Mustafa Koç, grupta 60 yaşı sınırını kaldırmıştı. 56 yaşında dünyadan ayrıldı. Koç kurumsal yapısıyla başarılı olur ama bu derin kaybı unutmaları çok zor!