Doğal botanik parkında neler değişti?

Dünya ülkelerinin keşfetmesiyle birlikte ülkemizde turizmin başladığı yer olarak bilinen Kuşadası, son 25-30 yıl içinde plansız bir şekilde büyüyerek, doğal peyzajı bozulmuş ve yapılaşmalarla anılmaya başlanmıştır.

ZAFER HACISALİHOĞLU-AYDIN

Ekolojisi yoğun yapılaşmalar ve artan nüfusla birlikte olumsuz bir şekilde etkilenen Kuşadasının, her köşesindeki kalabilen doğal ve kültürel değerleri Kuşadası Belediyesi, Pamukkala Üniversitesi ve Kuşadası Eko Sistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği(EKODOSD) işbirliğindeki araştırmalarla ortaya çıkarılıyor.

Bilindiği gibi, EKODOSDun talebi üzerine Kuşadası Bayraklıdede Mahallesindeki Korumar-Adakule arasındaki kıyısal alan, Kuşadası Belediyesi tarafından Doğal Botanik Parkı olarak kabul edilmişti. Bu kararın ardından EKEDOSD üyeleri, Pamukkale Üniversitesi Biyoloji Bölümünden Prof. Dr. Ali Çelik ile birlikte Kuşadası Belediyesinin katkılarıyla bitki envanter çalışmalarını sürdürüyor.

Bugüne kadar yapılan envanter çalışmasında, içinde 18 orkide türünün de bulunduğu 224 tür bitki tespit edildi. 1 yıl boyunca sürdürülecek olan Envanter çalışması sırasında 400e yakın bitki varlığının tespit edilmesi hedefleniyor. Böylesine önemli bir doğal alanda, bitki türlerinin yanı sıra yaban hayatının da tespitleri yapılıyor. Araştırmalarda, Ege Bölgesinde son yıllarda asıl yaşadığı yer olan Akköy ve Serçin köylerinde bile rastlanmayan bir türü Kuşadasında tespit edildi.

Bu türün varlığı bugüne kadar Kuşadasında olduğu bilinmiyordu. Dünyada nesli yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan Küçük Kerkenezin (Falco naumanni), doğal botanik parkın yarlarında yuva yapıldığı tespit edildi.

Doğal botanik parkın yarlarında bulunan mağaralarda, Kuşadasının simgesi sayılan kaya güvercinlerinin özgürce yaşamaya devam ettikleri görülmektedir. Osmanlı Döneminde Çavuşkuşu da denilen ibibik (Upupa epops) kuşunu doğal botanik parkında bu yıl ilk kez tespit edildi. Keskin çığlıkları ile ortalığı ayağa kaldıran Alakargalar (Garrulus glandarius) doğal parktan beslenen kuşlar arasında yer almaktadır.

Doğal botanik parkın en yaygın kuşlarından olan karatavuklar(Turdus merula) alandaki defneyaprakları arasındaki yuvasında, yavrularına beslemek için sürekli yiyecek arayarak hareketli bir ay geçirmektedir. Kuşadası Doğal botanik parkında baharın geldiğini en güzel simgeleyen özgür kelebekler, sürekli kanat çırparak ya bir çiçeğin üzerinde ya da bir ağacın çiçeğinde günlük besinini çıkardıkları görülmektedir. İlk kez geçen yıl görüntülenen sincaplar, doğal botanik parkındaki palamutları sahiplenen sevimli canlıların başında gelmektedir.

Baharın gelmesi ve sıcakların başlamasıyla birlikte doğal botanik parkın taşları üzerinde gezinen dikenli kelerler, parkın önemli sürüngenleri arasında yer alıyor.Kara kaplumbağası olan tosbağalar yavaş hareketleriyle park içinde gezerek beslenmelerini temin etmektedir. Eski yıllara oranla bu yıl ilk kez tosbağa sayısında bir artış gözlemlendi. Alanda yaşayan birçok canlının burada üremesi doğal botanik parkının önemini artırmakta ve gerekli koruma tedbirlerinin alınmasını gerektirmektedir.

Doğal botanik parkın denize doğru inen yarlarındaki mağaralarda birçok canlının yaşadığı görülüyor.Derin yarların devam ettiği sualtında birçok sualtı mağarası da bulunmaktadır. Bu mağaralardan birisinde dünyada nesli tehlike altında bulunan en önemli 12 türden birisi olan Akdeniz Foku(Monachus monachus) yaşamaktadır. Zaman zaman Kuşadası sahillerinden de gözlenen Akdeniz Foku, alanda nesli yok olma tehdidi yaşayan Küçük kerkenezle birlikte en önemli canlılar arasında yer almaktadır. Doğal Botanik Park kıyısal alanında yapılaşma olmaması ve insan hareketlerinin azlığı, birçok deniz canlısının burada barınmasına ve beslenmesine yol açmıştır. Bu bölgede beslenen önemli canlılar arasında Caretta caretta (İribaş Deniz kaplumbağası) ve Chelonia mydas da (Yeşil Kaplumbağa) bulunmaktadır.

EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, Kuşadasında kıyıların en bakir olduğu doğal botanik parkı sualtı kayalıklarında, kaya levreği, orfoz, müren ve ahtapot gibi önemli türlerin yaşadığı zengin bir ekosistem devam etmektedir. Kuşadasında doğal olarak kalabilmiş önemli türlerin yaşadığı tek alan olan bu bölge ortak miras konumundadır. Bu mirasın ne kadar önemli olduğunu herkesin fark etmesi için yıllardır uğraş veriliyor. Kuşadasında yaşayan herkesin gelecek nesillere bırakabileceği güzel şeylerde olabilmelidir. Bunlardan bir tanesi doğal botanik parkıdır. İçindeki bitkiler, kara ve deniz canlılarıyla zengin bir ekosistem barındıran bu bölgeye karşı, Kuşadası Belediyesinin bu alandaki çalışmalara ve bitki kitabının hazırlanmasına verdiği desteğin yanında, Kuşadasında yaşayan herkesin duyarlılık göstermesini ve sahip çıkmasını diliyoruz dedi.