Osmanlı döneminde yayınlanan mizah dergilerinin kısa öyküsü…

Osmanlı’nın ilk mizah dergisi kabul edilen Diyojen, 23 Aralık 1869’da yayın hayatına başladı. İsmini Sinop doğumlu, çileci Antik Yunan düşünürü Diyojen’den alan dergi muhalif çizgisi sebebiyle birçok kez kapatılmıştı. Sloganı isim babasınınkiyle aynıydı: Gölge etme başka ihsan istemem.

Diyojen

1873’te yayınlanan Hayal ve Çıngıraklı Tartar’ı iki yıl sonra Kahkaha ve ertesi sene çıkan Çaylak izledi.

Hayal

Çıngıraklı Tartar

Kahkaha

Çaylak

Ancak II. Abdülhamid’in istibdat döneminde bu dergilerin yayınlanması yasaklandı. Londra, Cenevre, Kahire gibi şehirlerde hazırlanan dergiler, İstanbul’da gizlice dağıtıldı ve okundu.

İkinci Meşrutiyet’in ilanını takiben 1908’de Kalem, Karagöz, Ezop ile Karakuş, Şakacı ve 1910’da Cem, Eşşek, Gecekuşu dergileri yayın hayatına başladı.

Kalem

Karagöz

Karagöz

Ezop ile Karakuş

Cem

Eşşek

Gece Kuşu

Kurtuluş Savaşı döneminde Diken, Güleryüz, Aydede ve Akbaba dergileri yayınlandı.

Diken

Güleryüz

Aydede

Osmanlı’nın çöküşünün ardından Cumhuriyet döneminde faaliyetini sürdüren ve son sayısını 1977’de yayınlayan Akbaba, 55 yıllık yayın hayatıyla en uzun ömürlü mizah dergisi oldu.

Akbaba